Triggers. Iedereen kent ze, maar lang niet iedereen begrijpt hoe ze precies werken – laat staan hoe je ermee omgaat. Misschien herken je het wel: een opmerking van iemand, een geur, een blik, of gewoon een bepaalde situatie. En ineens voel je je gespannen, boos, angstig of verdrietig. Waarom gebeurt dat? En wat zegt dat eigenlijk over jou?
In dit artikel nemen we je stap voor stap mee in het ontstaan van triggers, hoe je brein daarop reageert, en – het allerbelangrijkste – hoe je hier grip op kunt krijgen.
Wat is een trigger?
Een trigger is een interne of externe prikkel die een sterke emotionele reactie in je oproept. Denk aan:
- Iemand die tegen je schreeuwt
- Een opmerking die je als kritiek ervaart
- Een geur of nummer dat je doet denken aan vroeger
- Een gedachte als "ik doe het nooit goed genoeg"
Die reactie hoeft niet altijd negatief te zijn – een herinnering aan een mooie vakantie of de geur van je kindertijd kan óók iets positiefs triggeren. Maar in deze context bedoelen we vooral de negatieve triggers: de dingen die je van slag maken, overweldigen of activeren.
Hoe ontstaan triggers?
Triggers ontstaan vaak door gebeurtenissen of dynamieken uit het verleden die je zenuwstelsel heeft opgeslagen als 'gevaarlijk'. Die oude ervaringen zorgen ervoor dat je systeem hyperalert is op situaties die lijken op toen. Dat kan iets heel kleins zijn.
Bijvoorbeeld: iemand snauwt naar je. Iemand anders denkt: "Die had een slechte dag." Maar als jij in je jeugd vaak werd uitgescholden of genegeerd, kan exact dezelfde snauw een intense emotionele reactie oproepen: spanning, paniek, boosheid, schaamte, verdriet of bevriezing.
Triggers zijn dus reflexmatige reacties die vaak sneller verlopen dan je rationele brein kan analyseren. Ze ontstaan niet in je bewuste denken, maar in je onderbewuste.
Wat gebeurt er in je brein bij een trigger?
Je brein is ontworpen om te overleven – niet om gelukkig te zijn. De belangrijkste taak van je hersenen is gevaar detecteren en vermijden. Daarom heeft je onderbewuste brein (je amygdala, hippocampus en limbisch systeem) een soort snelkoppeling gemaakt:
- Je ziet of ervaart iets wat op vroeger lijkt
- Je brein herkent dat als 'mogelijk gevaar'
- Je lichaam reageert: vluchten, vechten of bevriezen
Die reactie gaat zó snel dat je bewustzijn pas later beseft wat er gebeurt. Net als bij een reflex – je trekt je hand van een hete plaat af voordat je beseft dat het heet is.
Triggerreacties in het dagelijks leven
Triggers kunnen van alles oproepen:
- Boosheid of irritatie bij kritiek
- Schaamte na sociale situaties
- Paniek bij een drukke ruimte of onverwachte verandering
- Somberte op zondagen vanwege werkstress
- Verkramping als iemand jouw grenzen niet respecteert
En vaak weet je niet eens waar het vandaan komt. De reactie is er al, voordat je begrijpt wat je voelde. Dat maakt triggers frustrerend – maar ook waardevol.
Waarom triggers eigenlijk geschenken zijn
Triggers geven inzicht in wat jouw brein nog niet heeft verwerkt. Je kunt het zien als lampjes die oplichten en zeggen: “Hier zit nog iets.”
En dat kan van alles zijn:
- Angst om controle te verliezen
- Vroegere afwijzing of pesten
- Emotionele verwaarlozing
- Gevoel dat je nooit goed genoeg bent
Vaak zeggen mensen: "Ik wil van die triggers af." Begrijpelijk. Maar triggers zijn niet je vijand – ze wijzen je juist de weg naar je kern.
Kun je triggers veranderen? Ja.
Je kunt leren omgaan met triggers door ze te herkennen, te begrijpen en – als je eraan toe bent – door te werken op het onderliggende patroon.
Een goed voorbeeld: Chris vertelde in onze podcast over zijn ervaring met ijsbaden. De eerste keren dat hij erin stapte, ging zijn hele systeem in alarm. Alles riep: "Wegwezen!" Maar na meerdere keren oefenen, bleef die reactie weg. Zijn systeem leerde: "Dit is oké."
Zo werkt het ook met emotionele triggers. Door ze aan te kijken in plaats van te vermijden, geef je je brein de kans om te leren dat het nu wél veilig is.
Hoe begin je?
📓 Tip van de week: Houd een triggerlogboek bij.
Noteer:
- De situatie (wat gebeurde er concreet?)
- Je reactie (wat voelde je fysiek en emotioneel?)
- Het mogelijke thema (onveiligheid, afwijzing, controleverlies, enz.)
En vraag je af: komt dit vaker terug? Wat probeert mijn systeem me te vertellen?
Wil je hier dieper in duiken?
In onze podcast bespreken we dit onderwerp uitgebreid – met voorbeelden uit het dagelijks leven, uitleg over je brein én praktische tips.
🎧 Luister de aflevering (op Spotify): Wat zijn triggers – en hoe stop je ze? → Klik hier om te luisteren
Of kijk het op Youtube:
Wil je je triggers écht bij de kern aanpakken? Bekijk dan ons Kerntraject of doe de Kerncheck. Dan kijken wij persoonlijk met je mee.
